0-6 yas cocuklarında bedensel gelısım

0-6 Yaş Çocuklarında Gelişim Özellikleri Bedensel Gelişim



BEDENSEL (DEVİNSEL) GELİŞİM
Gelişim incelemelerinde pek çok gelişim alanına yer verilmekledir. Bunlar:
1. Bedensel ve devinsel (motor) gelişim
2. Bilişsel gelişim
3. Kişilik Gelişimi (Psikoseksüel ve psikososyal gelişim)
4. Ahlak Gelişimi
5. Sosyal Gelişim
6. Duygusal Gelişim

Bedensel gelişim, doğum öncesinden itibaren iskelet, kas, sinir, solunum, sindirim ve dolaşım sistemlerindeki değişimi içerir. bedensel gelişim özellileri


Bedensel gelişim, devinsel gelişim için önkoşul niteliğindedir. Bu, bireyin belirli devinimleri gerçekleştirebilmesi için ilgili organ ve beden kısımlarının hazır olması anlamına gelir Beden ve devinim terdeki geliş¬me bireysel ayrılıklardan etkilenir.


Bedensel ve devinsel gelişim belirgin olarak gözlenebilir ve ölçülebilir nitelik taşır. Bebeğin boyundaki, kilosundaki değişme kolayca anlaşılabilir; emeklemesi, nesneleri tutmaya başlaması gözlenebilir. Oysa duygusal ve zihinsel gelişimi hemen belirleme olanağı yoktur.


Bedensel ve devinsel gelişim farklı dönemler halinde incelenebilmektedir:

A. DOĞUM ÖNCESİ EVREDE BEDENSEL ve DEVİNSEL GELİŞİM
Gebeliğin 3. ve 4. haftalarında kalp ve sinir sistemi oluşmaya başlar.
6. haftada kulaklar ve süt dişlerinin yerleri oluş¬maya başlar.
6-8. haftalarda cinsiyet ayırımı oluşur.
8. haftanın sonunda ise kalp, karaciğer, sindirim Sistemi gibi temel organlar işlevlerini yerine ge¬tirmeye başlar.
9 - 38. haftalarda göz kapaklan, tırnaklar ve saçlar oluşur. Vücut ağırlığı belirgin olarak artmaya baş¬lar. (Gelişim ve büyümenin bu süreçte içten dışa doğru gerçekleştiği görülmektedir.)

B. YENİ DOĞAN BEBEĞİN BEDENSEL ve DEVİMSEL GELİŞİMİ
Bedensel ve devinsel (motor) gelişmenin en hızlı ol¬duğu dönem yaşamın ilk yılıdır. Yeni doğduğunda ref¬leksleri dışında hemen hiçbir istemli davranış göstere¬meyen bebek, ilk yılın sonunda en önemli motor ye¬teneklerden birisi olan yürümeyi başarır.

Yeni doğan bebek, yeni katıldığı dünyaya uyum sağla¬mada güçlük çeker Yeni doğan bebeğin başı öteki or¬ganlarına oranla daha büyüktür. (Yaklaşık 1/4) Sin¬dirim sistemi de yalnızca anne sütü ve onun bileşimine yakın gıdaları sindirebilecek durumdadır, Kalbi yetiş¬kinlere göre daha hızlı atar. Karaciğer temel işlevle¬rinden biri olan bilirubinin dolaşımdaki miktarını ilk günlerde yeterince gerçekleştiremediğinden, bebek¬lerde fizyolojik sarılık görülebilmektedir.

Yeni doğan bebeklerde merkezi sinir sistemi de hızlı gelişim gösterir. Beyin yeterince büyümediği için (Ağırlığı yetişkin beyninin % 25'i kadardır.) bebekler refleks hareketlerde bulunurlar. Bu refleksler bebeği istemli devinimlere hazırlama işlevi görür.

Bebekler çevrelerini tanımada dokunma duyusundan yararlanırlar. Çevresindeki insanlarla ve özellikle annesiyle kurduğu duyusal temas, onun kendini gü¬vende hissetmesini sağlar.

C. OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE (0-6 YAŞ) BEDENSEL ve DEVİMSEL GELİŞİM
Okulöncesi eğitim dönemine denk gelen 0-6 yaşları, bedensel gelişimin en hızlı olduğu dönemdir.

Bu dönemdeki çocukların bağışıklık sistemi enfeksiyon hastalıkları ile başa çıkabilecek güçte değildir. Bu nedenle çocukların bulaşıcı hastalık¬lardan özenle korunması ve tüm aşılarının zamanında yapılması gerekmektedir.

Sinir sistemi doğumdan sonra hızlı gelişim gösterir. Bu gelişimin % 80'i 4 yaşında tamamlanır; daha sonra gelişimi yavaşlar. (6 aylık bebeğin beyin ağırlığı yetişkinin beyin ağırlığının % 70 ine ulaşır. 1 yaşındaki bebeğin beyin ağırlığı ise doğuştaki ağırlığının üç katına çıkar.!

Beynin, devinsel etkinlikleri denetleyen alanı ilk önce gelişir; sonra görme ve işitme gibi duyulan denetleyen alanlar gelişir. Beynin düşünme süreçlerini denetleyen ön lobu en son olgunlaşır.

İnsan bedeninde altı tane önemli iç salgı bezi vardır. Bu salgı bezlerinin işlevlerindeki bozukluklarda orga¬nizmanın büyüme ve gelişmesinde belirgin faklılıklar ortaya çıkar. Boy kısalığı, kemiklerde biçim bozukluğu, konuşma bozukluğu, zeka geriliği gibi.

Devinsel gelişim ile bedensel gelişim arasında doğru¬dan İlişki vardır. 0 - 6 yaş arasındaki bedensel ge¬lişimin hızlı olması, devinsel gelişimi de hızlandırmak¬ladır. Başlangıçta sınırlı hareketleri olan bebekler belir¬li refleks tepkilerde bulunurlar. 6. aydan sonra refleks¬leri kaybolur, 6 yaşında da rahatça koşabilecek duruma gelir. 6 yılı içeren bu dönemde sırasıyla el. kol hareketleri, nesneleri tutabilme, oturma, sürünme, tutunarak ayağa kalkma, yürüme, koşma, merdiven çık¬ma, kendi kendine giyinme, ayakkabı bağcıklarını bağlama davranışlarını gerçekleştirir.

3 - 6 yaşları arasındaki bedensel gelişme hızı, bebek¬lik dönemine oranla yavaşlar. Okulöncesi dönemde kaba motor hareketleri sağlayan kaslardaki gelişme, ince motor hareketleri sağlayan kaslara oranla daha fazladır; buna bağlı olarak da çocuklar rahatlıkla koşup atlayabilmelerine karşın, dar bir tahta üzerinde denge sağlamak gibi daha üst düzeyde motor koordi¬nasyon gerektiren hareketleri yapmakta güçlük çeker¬ler. (İnce motor kasların koordineli bir biçimde, tam olarak işlevlerini yerine getirebilmeleri ancak ergenlik döneminde gerçekleşebilir.)

Gelişimsel olarak çocuklar, henüz gözlerini küçük nes¬neler ya da ayrıntılar üzerinde odaklayabilmek için de, yeterli olgunluğa ulaşmamışlardır; bu nedenle el-göz uyumları yetersizdir. Bu özellikleri dikkate alınarak ço¬cuklar için seçilen kitapların resimlerinin ve yazılarının büyük olması gerekir.

Bu dönemde erkek çocukları kızlardan daha uzun ve ağır olmalarına karşılık, kız çocuklarının ince motor kaslarının gelişimi, erkek çocuklardan biraz daha ileridir. Bu durum göz önüne alınarak aynı yaşlarda, farklı cinsiyetteki çocukların ince motor beceri gerektiren düğme iliklemek, makas kullanmak gibi işlerdeki basanlarını karşılaştır¬mamak gerekir. Üstelik, aynı yaş ve cinsiyetteki çocuklar arasında da bireysel farklılıklara dayalı olarak ortaya çıkan beceri farklılıklarının olabile¬ceği unutulmamalıdır.

D. İLKÖĞRETİM DÖNEMİNDE (7 - 12 YAŞ) BEDENSEL BÜYÜME ve GELİŞME
Özellikle ilköğrenimin ilk üç yılında yürüme, koşma gibi kaba motor kontrol gerektiren becerilerin gerçek¬leştirilmesinde hiçbir sorun olmamasına karşılık, özellikle erkek çocukların ince motor kasların koordinasyonunda sorunları vardır. Bu nedenle çok uzun süreli kalem tutma ve küçük puntolarla yazmayı gerektiren ödev ve okul çalışmaları, okula karşı olumsuz bir tutum geliştirilmesine neden olabilir.

10-11 yaşlarına doğru ince motor kasların kontrolü büyük ölçüde başarılır Buna bağlı olarak, çocuklar ayrıntılarla uğraşmayı gerektiren işlerden hoşlanmaya başlarlar; el sanatlarına, müzik aletleri çalmaya vb. ilgi artar.

Özellikle 7 - 12 yaşlarındaki çocuklar ağır işler yapmaya hazır değildirler. Ağır işler onların kemik yapılarını kolayca bozabilir. Bu nedenler gelişmiş ülkelerde çocukların çalıştırılması yasalarla en¬gellenmiştir.

Bu dönemde baş, gelişimini tamamlar; ancak sindirim, solunum, sinir, duyu, iskelet ve boşattım sistemleri gelişimini sürdürür

İlköğretimin ilk yıllarında çocukları sürekli devinmek is¬terler; koşma, yakalama gibi çok devinim gerektiren oyunlardan hoşlanırlar. 8-10 yaşlarında erinlik evre* sine giren çocukların bedenleri hızlı ve değişik oran¬la/da büyüdüğü için devinimlerini dengeli yapamazlar; sık sık düşme, düşürme gibi sakarlıkları ortaya çıkar.
Kız çocukları 8 -10 yaşlarında erinlik evresine girdik¬leri için çok hızlı gelişim gösterirler. Erkekler ise erin¬liğe 10-12 yaşlarında geçiş yaparlar. Buna karşın er¬genlik evresinin sonunda erkekler bedensel olarak kızlardan daha güçlü duruma gelir. Ergenlik evresinde üreme sistemi de daha çok gelişim gösterir.

ÖRNEK
Çocuklarının derslerine yeterince çalışmadığını, okul¬dan gelir gelmez oyun oynamak istediklerini belirten ilköğretim birinci kademede okumakta olan öğrenci¬lerin velileri öğretmene den yanmışlardır Öğretmen, öğrencilerin okuldan eve geldiklerinde bir süre oyun oynamalarının uygun olacağını söylemiştir.
Bunları söyleyen öğretmenin aşağıdaki görüşler¬den hangisini benimsemesi beklenemez?
A) Dinlenmiş olarak çalışıldığında öğrenme daha ve¬rimli olur.
B) Oyundan önce ders çalışma koşulunun konması, derse karşı olumsuz bir tutum gelişmesine neden olabilir.
C) Okuldan gelen çocuğun oynaması, ders çalışmaya enerjisinin kalmamasına neden olur.
D) Okul çalışmaları ile evde ders çalışmaları arasında oyun gibi farklı bir etkinliğin girmesi dinlendirici olabilir.
E) İlköğretimin ilk kademesinde olan çocuklar için oyun da önemli bir ihtiyaçtır.

E.ERGENLiK DÖNEMiNDE (12-18 yaş) BEDENSEL BÜYÜME ve GELİŞME
Çocukluk döneminde göreceli olarak yavaşlayan be¬densel büyüme ve gelişme, ergenlik döneminde yeni¬den hızlanarak, bu dönem sonunda yetişkinlikteki ya¬pısına ulaşır.

Genç için hızlı bir gelişim sürecine girilen ergenlik dö¬nemi, oldukça çalkantılı bir dönemdir. Gençler, ne "ye¬tişkin'' ne de "çocuk" olarak kabul edildikleri bu geçiş dönemine uyum sağlamakta güçlük çekerler. Ergenlik döneminde fizyolojik ve hormonal değişiklikler kendi¬ni gösterir.

Sonuç olarak, ergenlik dönemi içinde beden yapısının çocukluktaki görünümünden çıkıp yetişkinlikteki yapı¬sına ulaşabilmesi için, süreci başlatan düğmeye ba¬san hipotalamus olmaktadır. Biyolojik gelişimdeki hız, ergenliğin sonlarına doğru gitgide azalarak, durma noktasına ulaşmaktadır.

Beden Yapılarının Ergenler Üzerindeki Etkileri
Ergenlik cağına has "ben merkezci" düşünce yapısı, beraberinde, ergenlik çağındaki gençlerin az ya da çok hemen hepsinde gözlenen, dış görünüşlerinin ye¬terince iyi olmadığına ilişkin kaygılan da getirir.
"Bireyin kendisi, fiziki ve sosyal çevresiyle olan etkileşimleri sonucu sahip olduğu kendine ait birtakım duygu, değer ve kavramlar sistemi olarak tanımlanabilecek benlik kavramının birey tarafından olumlu olarak algılanmasının ve algılanan benliğin kabul edilmesinin, ruh sağlığı üzerindeki önemi büyüktür. Olumlu bir benlik kavramına sahip olmada, beden imgesinin olumlu olmasının da önemi büyüktür.

ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi ergenlik döneminde, hızlı bedensel değişikliklerin etkisiyle orta çıkabilecek durumlardan değildir?
A) Gençlerin ayna önünde geçirdikleri zamanın art¬ması
B) Dış görünüşlerinin iyi olmadığına ilişkin kaygılar oluşması
C) Bedensel değişimin sakarlıklara neden olması
D) Reddedilme korkusuyla sosyal etkinliklerden kaçınma
E) Kendine özgü bir değerler ve kavramlar sistemi oluşturma

BEDENSEL ve DEVİMSEL GELİŞİMİN EĞİTİME YANSIMASI

Öğretmenlerin, öğrencilerinin sağlıktı gelişmelerine katkıda bulunmaları için bedensel ve devinsel özellik¬leri hakkında bilgi sahibi olmaları önem taşımakladır.
öğretmenler öğrencilerin bedensel ve devinimsel özelliklerini bilmeli, onların gelişimlerini izlemeli ve gelişimlerine yardımcı olmalıdırlar.
Okulöncesi Eğitim Basamağında Görevli Öğret¬menler İçin Öneriler
• Okulöncesi eğitim basamağındaki çocuklar sürek¬li devinmek istediklerinden, bu istekleri karşılaya¬cak etkinliklere (toplu oyunlar) yer verilmelidir.
• Bu dönemde kas gelişimi tamamlanmadığından ve görsel algılar yetersiz olduğundan, büyük ve geniş nesnelerle, oyuncaklarla oynamalarına ola¬nak sağlanmalıdır. Örneğin büyük oyuncaklar, ay¬rıntı içermeyen resimler gibi,
• Devinsel becerilerin kazanılmasında öğrenme et-kili olduğundan, alıştırma etkinliklerine yer verilme¬lidir. (Boyama, çizme, denge tahtasında yürüme, bisiklet sürme.) Çocukların hiç kıpırdamadan otur¬malarını islemek yanlıştır; çünkü sıkılırlar.
• Bedensel ve devinimsel gelişmede beslenme çok önemlidir. Çocukların eğitim ortamında beslenme¬lerine ve beslenme alışkanlığı kazandırılmasına ö-zen gösterilmelidir.
• Bedensel ve devinimsel gelişimler bireye özgü ol¬duğundan, aralarında farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle her çocuk kendi başına değerlendirilmeli ve bireysel olarak desteklenmelidir.
• Bu dönemin 3 - 6 yaş aralarındaki çocukları bir elini diğerinden daha etkin kullanır. Özellikle sol elin kullanılmasını engelleyici tavırlardan kaçınıl¬malıdır.

İlköğretim ve Ortaöğretim Basamağında Görevli Öğretmenler İçin Öneriler
• 8u dönemde kas gelişiminin öğrenme görevlerini yapıp yapmadığı belirlenmeli, yetersiz olanlara bireysel olarak yardım edilmelidir.
• Büyük kasları geliştirici etkinliklerin yanında, küçük k as lan geliştirici etkinliklere (el işi etkinliği; güzel yazı, resim ya da müzik aleti çalışmaları gibi) yer verilmelidir.
• Sonraki eğitim dönemlerinde yönlendirmelerde bulunabilmek, rehberlik yapabilmek için bedensel ve devinimsel özellikleri dikkate alınmalıdır.

teşekkürler.paylaşımın için canım. (: