'Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat'Şemsettin Sami

Şemsettin Sami’nin “Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat” kitabı, edebiyatımızın ilk Türk romanıdır (1872). Tanzimat romancılığımızda, kadınlarımızın toplum içindeki yerlerini belirtme, evlilik ilişkilerimizi irdeleme, uygunsuz evlenmelerin sorunlarına değinme bakımlarından dikkate değer. Gerçekçi bir romantizm içerisinde, konuşulan dili vermeye çalışır. Görmeden evlenmenin acı sonuçlarını basit bir teknikle, duygusal karakter çözümlemeleriyle yansıtır. Küçük yaşta babasız kalan Talat’ı, annesi Saliha Hanım büyütür. İşe gidip gelirken uğradığı bir dükkân vardır. Hacı Mustafa’nın dükkânı. Bu Hacı Mustafa, Fitnat’ın üvey babasıdır. Fitnat’ın annesi Zekiye Hanım, Fitnat’a hamile iken kocasından ayrılmış, bu Hacı Mustafa ile evlenmiş, birkaç yıl sonra da ölmüştür. Talat yine bir gün eve dönerken, dükkânın üstündeki evin cumbasında Fitnat’a görür görmez tutulur. Fitnat da deli gibi Talat’ı görür görmez tutulur. Fitnat’ta deli gibi Talat’ı sevmektedir. Fakat “Hacı Baba”sının korkusundan sokağa çıkamaz Talat, çarşaf giyerek, kadın kılığında eve girer. Fitnat’la konuşur. Hacı Baba; Fitnat’ı zengin bir adamla evlendirir. Fitnat, Ali Bey adındaki bu adamı yanına yaklaştırmaz. Kahrından, kurtuluşu ölümde bulur. Boynunda annesinin taktığı bir muska vardır. Kocası olacak Ali Bey, bu muskayı açıp okuyunca, öz kızıyla evlendiğini anlayarak çıldırır. Talat’tan altı ay sonra Ali Bey de ölür.